คำว่าการอักเสบ เชื่อว่าหลายคนน่าจะยังสับสนกับคำนี้ บางครั้งถึงกับใช้ผิดๆถูกๆกัน เช่น ยาแก้อักเสบ = ยาฆ่าเชื้อ (จริงๆเป็นความเข้าใจที่ผิดนะครับ เป็นคนละตัวกันเลยนะครับ)

การอักเสบแท้จริงแล้ว เป็นกลไกธรรมชาติของร่างกาย ที่เกิดขึ้นโดยระบบภูมิคุ้มกัน ทำงานเพื่อป้องกันสิ่งแปลกปลอมจากภายนอก และซ่อมแซมการบาดเจ็บหรือการสึกหรอของร่างกาย แต่กลไกนี้ปกติแล้วจะเกิดระยะสั้นและจบลงอย่างรวดเร็ว

ปัญหาก็คือ หากการอักเสบเกิดขึ้นเรื้อรัง จะนำไปสู่ผลตรงกันข้าม เหมือนเป็นภัยร้ายเงียบๆ อยู่ในร่างกาย นำไปสู่โรคเรื้อรังต่างๆได้ ที่เรียกว่าเป็นภัยเงียบ ก็เพราะว่าการอักเสบเรื้อรังนี้ มักไม่แสดงอาการให้เห็นชัดเจน

-------------------------------------------------------------------------

วันนี้ก็เลยอยากจะมาแนะนำการตรวจค่าการอักเสบ 2 ตัว ที่นิยมนำมาใช้วัดระดับการอักเสบในร่างกายครับ

===========================================

C-Reactive Protein (CRP) เป็นโปรตีนในเลือดที่ใช่วัดระดับการอักเสบ บางครั้งถูกเรียกว่าเป็น acute phase protein (โปรตีนที่ตอบสนองเฉียบพลัน) เนื่องจากระดับจะสูงขึ้นเมื่อมีการอักเสบ หรือการบาดเจ็บ เราใช้ค่า CRP นี้มาประเมินการอักเสบเรื้อรัง และยังใช้ประเมินความเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจ (CV risk) เมื่อระดับสูงขึ้นแต่ไม่ได้สูงมาก

# ค่าที่แนะนำ ควรน้อยกว่า 1-3 mg/L หากเกินกว่านี้ เรียกได้ว่ามีการอักเสบเกินกว่าปกติ

===========================================

Erythrocyte sedimentation rate (ESR) เป็นการตรวจดูความเร็วในการตกตะกอนของเม็ดเลือดแดง หากมีการอักเสบ การตกตะกอนนี้จะเกิดในอัตราที่เร็ว เนื่องจากมีโปรตีนต่างๆมาจับตัวกับเม็ดเลือด โดยปกติแล้ว หากเทียบกับ CRP ความไวในการตรวจจับการอักเสบจะน้อยกว่า และช้ากว่า

แต่ ESR เองก็เหมาะกับการใช้ประเมินโรคทางภูมิคุ้มกันผิดปกติ เช่น รูห์มาตอยด์ หรือ SLE

# ค่าที่แนะนำ 0-15 mm/hr ในผู้ชาย และอาจจะไม่เกิน 20 mm/hr ในผูหญิง

ยังมีแล็บในการประเมินการอักเสบอีกหลายตัว แต่วันนี้จะขอแนะนำ 2 ตัวพื้นฐานนี้ก่อนครับ หากตรวจพบความผิดปกติ ก็เป็นตัวช่วยสำคัญในการตัดสินใจว่าควรพบผู้เชี่ยวชาญเพื่อปรึกษาหาสาเหตุ และดูแลรักษาให้เหมาะสมได้อย่างไรบ้าง

สนใจตรวจเช็คสุขภาพ CHEKLAB ยินดีให้คำปรึกษาครับ

CHEKLAB.me

“We Measure What Matters”

--------------------------------

Ref: Gabriel J. Connor, Lab Values Interpretation. 2020